Bu biçimde sağlanan finansmanın teminatları da tekrar projenin gelirleri ve varlıkları ile sağlanır. Bu hafta İşverenler Dünyası okurlarımız için YAK Avukatlık Ortağı Özge Konukçu, proje finansmanı konusunda bilhassa yatırımcıların dikkatini çekecek hukuksal bahislere değindi.
Yatırımcıların kendi üzerlerine, büsbütün kendilerinin teminat sunarak ve sırf kendi bilançolarına dayanarak aldıkları kredilerden farklı olarak proje finansmanında finansman sağlanan projeye ilişkin risk ögeleri ve projenin performansı da finansman temininde değerli rol oynamaktadır. Proje finansman süreçlerinde birden fazla disiplinin birlikte uyum içerisinde çalışması gerekmektedir. Bu sebeple, alanında uzman ve gerekli niş bilgi ve deneyime sahip hukukçu ve finansçıların epey yakın ve birbirlerinin alanlarına ahenk sağlayacak reflekslerle çalışması değerlidir. Bu yazımızda bir proje finansman sürecinin verimli kaynak kullanımıyla faal bir süreç ve zamanlama ile başarılı halde gerçekleştirilebilmesi için yatırımcıların üzerinde durması gereken ana hususlardan kimilerine değinmek istedik.
Yatırımcılar bir projeyi üstlenirken birçok farklı açıdan projeyi kıymetlendirerek riskleri tespit etmelidir. Bir proje tahlil edilirken; imal süreci, işletme süreci, hammadde ve üretim/işletme sürecindeki gerekli kaynak/girdiler, talep ve gelir ögeleri, çevresel ve toplumsal tesirler, projenin üstlenildiği ve düzenlendiği ana kontratlar, gerekli müsaade ve lisanslar, tabi olduğu düzenlemeler ve düzenleyici kamu otoriteleri üzere türel ögeler, projenin gerçekleştirildiği ülkedeki politik riskler ve hukuk sistemi üzere epey geniş ve farklı disiplinlere tabi olan konuların incelenmesi gerekmektedir. Bu inceleme sırasında projeye finansman sağlayacak finans kuruluşları açısından risk ögesi teşkil edecek konuların ve bunlara ait olarak sunulabilecek risk tedbire ve azaltma yapılarının da tespit edilmesi gerçekçi bir finansman arayışı ve finansman sürecinin daha kısa müddette tamamlanabilmesi için en değerli süreçlerden biridir.
Proje finansman sürecinde finansmanın yapısının ve alınan kredinin geri ödemelerinin temelde projenin gelirlerine dayandığı unutulmamalı. Bu kapsamda projenin gelir ve maliyetlerinin hakikat belirlenmesi ve bu noktada finansman altındaki borç ödemelerine ayrılabilecek meblağların gerçek tespiti finansman temin, kullanım ve geri ödeme devirlerinin her biri açısından epeyce kıymetlidir ve finansman yapısının oluşturulmasında dikkate alınması gereken temel ögedir.
Gelir ve maliyetleri belirlerken projenin olağan durumdaki gelir ve maliyetlerinin belirlenmesinin yanı sıra farklı risk ögelerinin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkılabilecek ilave masraf yahut gelirlerdeki mümkün azalma üzere ögeler ve bunların gerçekleşme olasılıkları da değerlendirilmelidir. Projenin maliyetleri belirlenirken projenin yatırım ve işletme masraflarının yanı sıra temin edilmesi planlanan finansman yapısı çerçevesinde ortaya çıkacak finansman masrafları de hayli gerçekçi öngörülerle dikkate alınmalıdır. Bu ögeler üzerinden gerçekçi varsayım, risk değerlendirmeleri ve fizibilite öngörüleri ile hazırlanan finansal model gerçekçi ve faal bir finansman yapısının oluşturulmasını sağlar. Ayrıyeten projenin finansman yapısının ana ögelerinin ve temel kaidelerinin yatırımcının durumlarını yanlışsız öngörü ve değerlendirmelerle belirlenmesi ve finansman temin edilmek istenen finans kuruluşlarına gerçek formda sunulması finansman temin mühletini kısaltacak ve randımanını artıracaktır. Finansman arayışı, yapılandırılması, belgelendirilme ve kullanım süreçlerinin hakikat planlanması; taraflar ortasında uyumun sağlanması, nizamlı bir takvim ve planlama ile ilerlenmesi de yeniden finansmanın başarısı ve ayrıyeten kaynakların faal kullanılarak süreçlerin kısaltılması ismine epeyce kıymetlidir.